LOMLOEk ozta-ozta igaro du Kongresuaren izapidea, eta bat egin du hezkuntzari buruzko lege organikoen dinamika pendularrarekin.  Adituek diotenez, Legeak  gobernua aldatzeko behar den adina iraungo du. Inoiz entzun diot Gabilondo ministro ohiari ituna egitea artea dela eta ez dagoela arrakasta aldez aurretik bermatuko duen formularik, berak oso ondo dakien moduan. Hitzartzea oso zaila da, eta gure euskal hezkuntzaren testuinguruan, are gehiago, ardatz sozial eta identitarioak gurutzatzen direlako. Ez da harritzekoa Bildarratzek, hasieratik akordioaren bandera hartu arren, Legebiltzarrean adierazi izana bertigoa sentitzen duela zereginaren aurrean.  

Ezinbesteko baldintza bat, nahikoa ez bada ere, “talante” ospetsua da. Aitortu behar da, eman ditugun urte grisen ondoren, egungo sailburuak, hezkuntza-tentsioaren soufflea nabarmen eta denbora gutxian murriztea lortu duela, eta jende askorekin hitz egiten hasi dela, baita oinarrian dauden profesionalekin ere. Eskerrak emateko beste alderdi bat da azken helburua euskal hezkuntzaren legean jarri badu ere, lehenengo akordioaren helburua ezarri duela, eta gero legea, nire ustez izan behar duen bezala.  

Lehen urrats hauek gizalege dute ezaugarri, eta ez da hasiera txarra, baina pandemia baretu ondoren lokatzetara jaitsi beharko da. Orduan, eragile guztiak eta proposamen guztiak kontuan hartzeko borondate inklusibo horrek zer eman dezakeen ikusiko dugu. Sailburuaren esperientzia politikoa oso lagungarria izango zaio, zalantzarik gabe. Nire aldetik, atrebentzia handia ez bada, zenbait gogoeta partekatuko ditut, egin behar ez denari buruz behintzat, proposamenen batekin bukatzeko.  

Asmo handiko pertsonentzat, oso zaila da guztien arteko adostasuna lortzeko tentazioari ihes egitea. Baina onartu behar da akordioak manta labur baten modukoak direla, eta ezin direla guztiok batera estali. Asmoa indar metaketa bat lortzea izan behar da, gehiengo sozial nahiko batek adostua babestu dezakeena, nahiz eta muturrak kanpoan geratu. Horretarako, beharrezkoa da eskala lehenetsia izatea uztartu beharreko balio guztien artean, eta norabide horretan aliantzak bilatzea, nahiz eta gure sektorekoak ez izan. Ez da soka-tira egiteko unea. Aldi berean, esan beharko da prozesutik plater bat hautsi gabe edo urradurarik gabe atera nahi duenak ez duela lortuko akordioaren ertzera iristea.  

Beste handinahia litzateke bilatzea gauza guztietan ituntzen saiatzea, hau da, planteatzea akordio global eta osoa. Gogoratu beharko dugu onena onaren etsaia izan daitekeela eta, batzuetan, partikularretik orokorrera modu induktiboan jardutea komeni dela, aurrera egiteari utzi gabe. Geldialdi handiegia egin dugu euskal hezkuntzan, legegintzaldi honetan geldirik jarraitzeko. Zatika jardun beharko dugu, beharrezkoa balitz.   

Beste akats bat — edo despitatzeko maniobra — izan daiteke itunaren helburu bihurtzea eztabaida teknikoa dena, baina ez ideologikoa, gai eztabaidagarrienetatik gainetik pasatuz. Esaterako, digitalizazioa bultzatzea, zuzendaritza-taldeak eta lidergo pedagogikoa indartzea, ikastetxe publikoen autonomia handiagoa lortzeko arautegia garatzea edo sistema ebaluatzeko premia gai oso beharrezkoak eta premiazkoak dira, baina ez dira zailtasun handienekoak izan behar desberdinen artean adosteko. 

Esandakotik honaino, lehentasunezko bi gai proposatzera ausartuko naiz, oso delikatuak, baina akordiorako saihestezinak. Lehenengoa eskola-segregazioa izango litzateke. Baten batek beste era positiboan formulatuta nahiago badu, esan genezake adostu egin behar dugula nola indartu gure sistemaren kohesio soziala. Kataluniako «Eskola-segregazioaren aurkako ituna» erreferente ona izan daiteke. Eta bigarren gaia curriculuma izango litzateke, Heziberri 2020ren jarraipena edo ez jarraipenarekin lotuta.    

Bi gai horiek neuralgikoak dira, ez direlako soilik alderdi partikularrak, baizik eta izaera sistemikoa dutelako, hau da, euskal «nerbio-sistema» hezitzailearen funtsezko alderdi asko ukitzera behartzen duten gaiak direlako hizkuntzen gaia barne. Gainera, hezkuntza-sistema ororen funtsezko bi helburu adierazten dituzte: ekitatea eta kalitatea. Lidergo ausart eta adimentsu batek bakarrik egin dezake. Itunak beharrezko baditugu, posible egin behar ditugu.   

Artikulu honen gaztelerazko bertsioa topa dezakezu esteka honetan: https://www.eldiario.es/euskadi/blogs/viento-del-norte/dificil-posible-pacto-escolar-vasco_132_6471618.html