En pleno disloque por el mal llamado pin parental, la prensa local se ha hecho eco de la decisión del Departamento de Educación de no abrir matrícula en el CEIP Mina del Morro HLHI para el nivel de 3 años en Infantil, nada sorprendente, ya que no ha habido aula de 2 años este curso. Ante las escasas solicitudes de matriculación de los últimos años, se va a proceder a un cierre progresivo, respetando en todo caso la posibilidad de que el alumnado que ya está matriculado pueda terminar el recorrido de la etapa en el propio centro. Ante este hecho, se ha producido una cadena de reacciones en contra, alguna lógica como la del AMPA del centro afectado y otras más interesadas como las de las AMPAs de Karmelo y Luis Briñas, a lo que hay que sumar las críticas de algunos sindicatos y representantes educativos de algunos partidos o coaliciones (EH Bildu y Elkarrekin Podemos). Siento no estar de acuerdo en esta ocasión.
Quiero recordar que el centro público -publificado, pero público al fin- Karmelo Ikastola hace una década buscaba una legítima salida a la precariedad de sus instalaciones, reflejo de otros tiempos de clandestinidad y militancia. Pero ante la propuesta de crear un IPI (2-16 años) con Mina del Morro, las familias de Karmelo se negaron en redondo, porque querían mantener su proyecto educativo con la defensa del euskera y de la cultura vasca como eje central, algo que podía quedar contaminado en la fusión. Por aquel entonces la Administración, para evitar que le estallara (más) un conflicto que ya estaba también en la prensa y en las calles, acabó cediendo para construir un nuevo centro, físicamente pegado al de Mina del Morro, produciéndose un ejemplo de libro de segregación escolar, esta vez dentro de la escuela pública. El paso de los años ha terminado estrangulando a Mina de Morro, lo que facilita que ahora la Administración de forma menos traumática deshaga lo que no debió haber permitido entonces.
Y he aquí que, por razones e intereses muy diversos, ahora se da una confluencia de AMPAS, sindicatos y partidos para defender la continuidad de Mina del Morro, un centro con solo 80 alumnos y alumnas, que se nutre en buena parte de alumnado procedente de la comisión de la escolarización y de otras minorías étnicas, en cualquier caso, con un alumnado con un índice socioeconómico muy bajo, lo que está entre los factores explicativos de su baja matrícula. El AMPA de Mina del Morro pide una “oportunidad”, las AMPAs de Karmelo y Luis Briñas apoyan a Mina del Morro en aras de la diversidad de proyectos de la escuela pública en el barrio, LAB denuncia que Educación deja con una línea pública menos al barrio y ELA critica que el cierre de este centro vulnera el derecho de las familias a matricular a sus hijos e hijas en la educación pública. A este coro se han sumado algunos responsables educativos de EH Bildu y Elkarrekin Podemos manifestándose en contra de los macrocentros ( EH Bildu), en defensa de la escuela pública, en contra de la concertada y a favor de una sociedad cohesionada y diversa (¿?) (Elkarrekin Podemos).
No hace falta ser muy perspicaz ni particularmente malpensado para saber que dichas razones biensonantes ocultan otras razones para oponerse a la verdadera cohesión y heterogeneidad que supone la fusión, brusca o a cocción lenta, de dos realidades sociales que pugnan por no mezclarse, porque cada cual prefiere mantenerse endogámicamente en su realidad sociológica conocida. Los gitanos y extranjeros consigo mismos. Luis Briñas y sobre todo Karmelo porque no quieren mezclarse en Infantil y Primaria con otros colectivos sociales menos glamurosos, léase más pobres y menos «autóctonas». Aquí, como en otras realidades con la concertada de por medio, el euskera y la cultura vasca siguen funcionado como filtro social, pese a contar ahora con menos argumentos que hace una década porque Mina del Morro ha migrado ya al modelo D.
Pero en esta ocasión concreta meter a la concertada no viene a cuento, si no es como tic ideologizado con tufo de argumentario manido. No se van a perder líneas en la Escuela Pública, porque el Departamento ya ha anunciado que si hace falta se abre una más en Karmelo. Las familias de Mina del Morro no son potenciales usuarias de la concertada en una inmensa mayoría. Finalmente, un hipotético IPI de tres líneas no es ningún centro monstruoso, menos si cuenta con dos edificios contiguos que permiten la separación de etapas.
A la Administración no se le puede pedir que sea audaz en su planificación para tomar medidas contra la segregación y criticarle cuando lo hace. Hagamos pedagogía para superar los miedos sociales en todas las comunidades. Demos una “oportunidad”, sí, pero al mestizaje y a la convivencia y no le hagamos la vida imposible a la Administración cuando hace los deberes. Espero que en esta ocasión las presiones no consigan arrugarle.
gonzalolarruzea.com 
Ikuskari maite hori,
Uste dut erabat erratuta zaudela, eta auzo oso bati barkamena zor diozula. Imaginatzen dut, era arduragabe batean zabaldu berri dituzun estereotipatutako zurrumurru gusto horiek, zure bizitza pribatuari dagozkion irizpide multzoa, bizitza publikora gaineratu dituzu, era oso bortitz eta kaxkarrean, gainera.
Karmeloko eta Minako familiak iraindu eta mindu ez ezik, gure hizkuntza era instrumentalizatuan eta banaketarako erabiltzea gaineratu diguzu… Gogorarazi nahi dizut, onartu duzunez, Hezkuntzak berak sortutako gatazka batez ari garela… Larreagaburun lehen harria jarri zenetik, Mina era isilean erahiltzeko bideari ekin zion Hezkuntzak. Urteetan zehar auzoko zenbait jende amina del Morro eskola «salbatzeko» ahaleginak egin ditu, D eredua ez da Hezkuntza sailaren garaipena izan, baizik eta erralitate horrengatik borrokatu zuen zuzendari eta irakasle talde bati esker… Eta gerora etorri garenoi esker… Baina ez, Hezkuntza, eskatuta ere ez, jarritako baliabidei esker. Hamaika Esku proiektua ere adabaki bat baino ez da izan… eta egia da ere, esan duzunez auzoko gurasoen presioaren beldur zela Hezkuntza, eta dela. Bai arraoia dugu eta ez gaituzue isilaraziko. Ez izan zalantzarik, ez dugu horrelako txapuzarik onartuko…. Tonucchiren hitzetan «legeak benetan kaxkarrean izan arren, irakasle on batek ezingo duelako bere lana ongi egitea sahiestu». Guk bai eskola publikoa, euskalduna eta inklusiboan sinesten dugulako, aurrez aurre izango gaituzue… … Baina aix, ikuskari maitea,
jaten ematen dizun eskuari hobeto kox ez egitea, ezta?
Agur eta hurrengora arte!
Naiara Orbe, Larreagaburuko (Mina del Morro) maistra, Karmeloko ama, eta maistra ohia, eta Magisteritzqn diplomatua eta Soziologia eta Zientzia Politikoetan lizentziatua.
Me gustaMe gusta
Guztiz ados zurekin, Gonzalo.
Hay quienes tienen miedo a la mezcla y se parapetan en el monocolorismo, no vaya a ser que destiñan… diversidad. Y eso, aquí y ahora, no gusta mucho, al parecer.
Besarkada, Gonzalo
Me gustaMe gusta
Eskerrik asko, Fabian. Beste bat zuretzat.
Me gustaMe gusta
Oker zaude, Fabian. Pentsatzen dut kasu honekiko ezezagutzak eraman zaituela Gonzalok egindako baieztapenak bere horretan onartzera, baina jatorrizko iritzia aurreiritziz enpo eta gaiztakeria puntu batekin idatzita dagoela esango nuke eta egiten duen argazkiak errealitatea dexente desitxuratzen du.
Azken asteotan Santutxu auzoko hiru ikastetxe publikotako komunitateak (Larreagaburu-Mina del Morro, Luis Briñas eta Karmelo ikastolako komunitateak) ari gara gaiaren inguruan mobilizatzen. Hau ez da Gonzalo Larruzeak irudikatu nahi duen moduan, Karmelo ikastolako familien ustezko bazterkeriari lotutako gatazka. Hau Hezkuntza Sailetik urtetan egon den utzikeriak eragin duen egoera da. Eusko Jaurlaritzak hiltzen utzi baitu Larreagaburuko Mina del Morro ikastetxea. Santutxu moduko auzo populatu batean ikastetxe publiko bat ixteko erabakia oso larria da. Eskola hortan matrikulazioak ez dira berez murriztu, ez da fenomeno meteorologikoa izan. Ardura nagusia Eusko Jaurlaritzaren Hezkuntza Sailarena da, urtez urte eskolaren errealitateari buelta emateko baliabide nahikorik jarri ez duelako, nahiago izan duelako lau sos aurreztu eta zentro bat itxi.
Karmelo ikastolan hiru seme-alaba dituen gurasoa naiz, ikastola aspalditik ezagutzen dut. Eta kokoteraino nago musika batzuk entzuteaz. Azken urteotan modu zuzen edo zeharkakoagoan “pribilegiatuak”, “baztertzaileak”, “monokoloristak”, “aniztasunaren kontrakoak”,…. eta antzeko irainak entzun eta irakurri behar izan ditugu. Eta, Gonzalo Larruzea, zuk guzti horiek areagotzeko saio inpresentablea egin duzu idatzi honetan. Nekatuta nago edozeinen ahotik horrelakoak entzuteaz, baina are larriagoa iruditzen zait Hezkuntza Saileko ikuskaria omen den baten idatzi batean irakurri beharra. Karmelo ikastolako errealitatea desitxuratu nahi da horrelakoekin, aniztasuna barne-barnetik eta aberastasun modura bizi duen zentroa dela ezkutatuz.
Hezkuntza Sailaren jokaerari buruzko datu bat emango dizut, Fabian: gurasook dugun informazioaren arabera, Hezkuntza Sailak abenduaren 20an bidali zuen ofizialki (aurreko egunean, ahoz) Karmelo ikastolara (pentsatzen dut Briñasen ere horrela egingo zutela) Mina del Morron matrikulazioa ez zuela zabalduko azaltzen zuen jakinarazpena. Gabonetako oporrak hartzen ziren egunean. Hor adierazten zen Karmelon 3. lerroa edo Briñasen 4. lerroa zabaltzeko aukera eta iritzia eskatzen zitzaion Eskola Kontseiluari (urtarrilaren erdirako, tartean oporraldi luzea zegoela). Klaseak hasi bezain laster erabakia atzeratzeko eskaria egiten zaio Hezkuntza Sailari (erabakia 2021-22 ikasturterako atzeratzea), urte betez hiru eskolen eta Hezkuntza Sailaren artean egoera aztertu eta aukera ezberdinak landu ahal izateko. Baina Hezkuntza Sailak tranpa egin zuen, ordurako erabakia hartua zuen eta. Erabaki irmoa zen Karmelo ikastolan 3. lerroa zabaltzearena. Orduan zertarako bidali zen galdera? Hori da partaidetzaz hitz egitea? Zer pintatzen dugu eskolatako gurasook eta eskola komunitateek?
Eta egoera honetan, badator ikuskari omen den bat bere blogean bazterrak nahastu eta Karmelo ikastolakoak ez dakit zer garela esatera.
Azkenik, beste aurreiritzi eta maltzurkeria bat Gonzaloren aldetik: Karmelo ikastolako guraso elkarteak euskara eta euskal kultura “aitzakia” modura erabiltzen dituela dio. Argi ikusten da bakoitzak nondik (zer ikuspegitatik, zer aurreiritzitatik, zer fobiatatik) egiten dituen bere iruzkinak. Niretzat, pertsonalki (eta uste dut gure ikastolako komunitateko askorentzat ere), euskara eta euskal kultura ez dira aitzakia bat. Euskara eta euskal kultura gure bizitza eta gure herria (eta tartean hezkuntza) ulertzeko zutabe garrantzitsu bat da, ez aitzakia bat. Eta hori ez dago aniztasunarekin kontrajarrita. Euskara eta euskal kultura aniztasunetik landuta ulertzen ditut nik eta uste dut gure ikastolan horrela lantzen dela. Gure herrian segregazioa eta aniztasun eza euskarari eta euskal kulturari fobia dutenek askoz gehiago praktikatu dute, ez daukat inongo zalantzarik. Beraz, ez etorri aitzakia faltsu eta gaiztoekin, mesedez. Ez gaitzazu hain merke iraindu.
Aniztasuna, euskara eta euskal kultura behar bezala ez lantzearen ardura nagusia Hezkuntza Sailarena da, izatekotan. Baliabiderik gabe, proiektu sendorik ezin daitekeelako eraiki. Eta hezkuntza publikoan (gure zentroetan behintzat) dugun arazo handienetako bat baliabiderik eza da. Nik ikastolan guraso modura daramatzadan zortzi urte luze hauetan ikusi dudan ezegonkortasuna (irakasleen joan-etorri amaigabea, oinarrizko hezkuntza proiektu sendo bat egin ahal izateko lantalde egonkorrik eza,…) oso kaltegarria da edozer lantzeko. Ez euskara eta euskal kulturari behar den bezalako garrantzia emateko, ezta gure zentroetan dugun aniztasun aberats hori behar bezala kudeatu ahal izateko. Beraz, aurreiritziak utzi alde batera (baita “kaka botatzea” ere), Gonzalo, eta lan egin ezazu (barrutik, Hezkuntza Sailetik) behar besteko baliabideak izan ditzan eskola publikoak gure auzoan. Horretan lagun izango gaituzu asko. Bazterrak nahasten, ez.
Sinatua: Iker Martinez de Lagos (Karmelo ikastolako gurasoa)
Me gustaMe gusta